NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
مُسَدَّدٌ
وَيَحْيَى
بْنُ مَعِينٍ
قَالَا
حَدَّثَنَا
يَحْيَى عَنْ
مَالِكٍ عَنْ
الْفُضَيْلِ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
نِيَارٍ عَنْ
عُرْوَةَ
عَنْ عَائِشَةَ
قَالَ
يَحْيَى
إِنَّ
رَجُلًا مِنْ
الْمُشْرِكِينَ
لَحِقَ
بِالنَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لِيُقَاتِلَ
مَعَهُ
فَقَالَ
ارْجِعْ
ثُمَّ اتَّفَقَا
فَقَالَ
إِنَّا لَا
نَسْتَعِينُ
بِمُشْرِكٍ
Yahya (b. Meîn) Hz.
Aişe'den naklen (şöyle) demiştir.
(Müslümanlar, Bedir
savaşına çıktıklarında) Bir müşrik Hz. Peygamberle birlikte savaşmak için
yanına vardı. (Hz. Peygamber de onun bu teklifini reddederek)
"Geri dön"
dedi. (Hadis'in bundan) sonra (ki kısmını Yahya b. Main ile Müsedded) aynı
lafızlarla rivayet ettiler. (Bu iki ravinin ittifakla rivayet ettiklerine göre
hz. Peygamber o müşrike şöyle) buyurmuştur:
"Biz bir müşrikten
yardım istemeyiz."
İzah:
Müslim, cihâd; Tirmizî,
siyer; İbn Mace, cihâd; Darimî, siyer; Ahmed b. Hanbel VI, 68, 149.
Hanefi âlimlerinden
Burhaneddin el-Merğaninî'nin açıklamasına göre; Hanefi âlimleri;
"Müslümanlar safında kafirlere karşı savaşan bir kafirin ganimetten
bir hisse alamayacağını, çünkü cihad bir ibadet olduğundan kafirlerin cihada
katılmaya ve dolayısıyla ci-haddan elde edilen ganimetten pay almaya ehil
olmadıklarını söylemişlerdir. Delilleri ise mevzumuzu teşkil eden bu hadis-i
şeriftir. Bu hadisle ilgili olarak Hanefi ulemasından İbn Abidin şunları
söylüyor: Cihadda kafirden yardım istemek caiz değildir. Zira peygamber
Efendimiz, Bedir gazasına çıktıklarında kendilerine bir kafir yetişip
müslümanlar safında savaşmak için geldiğini söyledi. Peygamber Efendimiz
kendisine
"Allah'a ve Rasûlüne
iman ediyor musun?" diye sordu, o da: "Hayır" dedi. Bunun
üzerine Rasul-i Ekrem efendimiz
"Öyle ise dön! Ben
bir kafirden asla yardım istemem" buyurdu. Bu hadis-i şerifi, Müslim
rivayet etmiştir.
İmam Şafiî demiştir ki;
Rasûl-i Ekrem Efendimiz, Bedir gazasında bir veya iki kafirin cihada
katılmasını reddetmiştir. Sonra Peygamber Efendimiz, Hayber gazasında Beni
Kaynuka yahudilerinden yardım istemiştir. Hu-neyn gazasında, Saffan b.
Umeyyeh'den, kafir olduğu halde yardım istemiştir. Buna göre Peygamber
Efendimiz, kafirden yardım istemekle istememek arasında muhayyer olduğu için,
Bedir gazasında kafirin yardımını reddetmiş ise de iki hadis arasında ihtilaf
yoktur. Bedir gazasında o kimsenin kafir olduğu için yardımını reddetmiş ise,
sonra Hayber gazasında ve diğer gazalarda kafirlerden yardım istemesi
hakkındaki hadis-i şerifleri Bedir gazasında kafirden yardım istemediğine dair
hadis-i şerifin hükmünü neshetmiştir.[bk. İbn Abidin Terceme ve Şerhi, VIII,
415-416.]
Yine Hanefi
âlimlerinden İbnü'l-Humam'ın açıklamasına göre; Peygamber Efendimizin Hayber
gazasında yahudilerden yardım istuneleri hakkındaki hadis-i şerifin senedinde
zayıflık vardır. Çünkü fukahadan bir çokları -cihadda kafirden yardım istemek
caiz değildir- demişlerdir."
Bezlü'l-Mechûd
yazarının bildirdiğine göre İmam Şafiî ve diğer ulemaya göre, müslümanlar
hakkında iyi düşündüğüne inanılan bir kafirin, yardımına ihtiyaç duyulduğu
zaman, ondan yardım istemek caizdir. Böyle bir ihtiyaç yokken, ondan yardım
istemek ise tahrimen mekruhtur. Bu şekilde müs-lümanların kendine güvenmesi ve
imamın da kendisine izin vermesi neticesinde müslümanlar safında kafirlere
karşı savaş veren bir kimse ganimetlerden pay alamaz sadece "razh"
denilen az bir hediye alır. İmam Malik ile İmam Şafiî, İmam Ebû Hanife (r.a.)
ve ulemanın büyük çoğunluğu bu görüştedirler.
İmam Şa'rânî ise
Mizan'ül-Kiibra isimli eserinde "İmam Malik ile İmam Ahmed'e göre
kafirlerden asla yardım istenemez, İmam Şafiîye göre ise, kafirden yardım
istenebilmesi için iki şart vardır: Birincisi müslümanlar az olması lazım,
ikincisi de o kafirin müslümanlar hakkında iyi niyet beslediğinin bilinmesi
gerekir.
Nitekim Bahrü'r-Raik
isimli eserde, kendisine verilen talimata uygun hareket ettikleri takdirde
savaşta kafirlerden ve fasıklardan yardım istenebilir. Küffara karşı yapılan
savaşlarda münafıklarla, fasıklardan yardım istenebileceğinde icma vardır.
Bağilere karşı yapılan savaşta da fasıklardan yardım istemek Hanefi ulemasına
göre caizdir. Çünkü Hz. Ali, bağilere karşı Eş'as'dan yardım istemiştir.
Kâfirlere karşı yapılan savaşlarda, kafirlerden yardım istemenin cevazına
delâlet eden bir hâdisede Hz. Peygamberin kâfirlerle yaptığı bir savaşta kafir
kısmına müslümanlar safında savaşması için izin vermesi ve sonra da
"Allah bu dinî
facir kimselerle de kuvvetlendirir," buyurmasıdır.[Bezlü'l-Mechûd, XII,
332, 333.]